De grootste in Hilversum

Wat op een frisse zaterdagochtend in november begon, eindigde op 22 november met een indrukwekkend resultaat. De combinatie PvdA en GroenLinks werd in Hilversum de grootste partij bij de landelijke verkiezingen. Het GroenLinks/PvdA-campagneteam kan trots zijn.

Natuurlijk is daar de kater na het succes van Geert Wilders’ PVV. De partij die vreemdelingenangst predikt en Europa de rug toekeert is aan zet. Wordt de man die ‘minder, minder!’ schreeuwde de nieuwe premier van Nederland? We houden ons hart vast. Het rijke Nederland met zijn uitdagingen op het gebied van milieu, water, woningnood en een eerlijkere verdeling van de welvaart, is rechtsaf geslagen. En hoe! Nog rechtser dan het vorige kabinet? Haast niet te geloven maar het is toch echt zo.

Van de 150 te verdelen Kamerzetels wist Wilders er 37 binnen te harken. De combinatie GroenLinks/PvdA werd tweede met 25 zetels, één meer dan de regerende VVD van Dilan Yesilgöz. Volgens analisten beging de VVD-lijsttrekker de grootste blunder door tijdens haar campagne samenwerking met de PVV te omarmen. Anderen menen dat een vrouwelijke lijsttrekker van Turkse afkomst voor menig conservatieve VVD’er een brug te ver was. Hoe dan ook, ook in Hilversum versloeg de partij van Wilders de VVD met 17,6% van de stemmen tegenover 17,3% voor de VVD. GroenLinks/PvdA scoorde onder aanvoering van Frans Timmermans maar liefst 21,5% van de stemmen in Hilversum (landelijk 15,5%).

Ten koste van de kleintjes

De grootste van Hilversum, al blijven GroenLinks en PvdA in de gemeenteraad voorlopig nog even apart. GL als onderdeel van de coalitie en wij als oppositiepartij. Verwarrend? Waar mogelijk zoeken we ook in Hilversum de samenwerking – de gezamenlijke campagne smaakt naar meer – maar GroenLinks heeft zich nu eenmaal met een bestuursakkoord verbonden met Hart voor Hilversum, VVD en CDA. Afspraken zijn afspraken, ook in de politiek. Waar nodig blijft PvdA Hilversum oppositie voeren, voor een eerlijker woonbeleid, sociale rechtvaardigheid, betere voorzieningen, adequate milieumaatregelen, veiliger verkeer en een optimaal onderwijs- en cultuuraanbod.

Hoe stemde Hilversum verder? De NSC van Pieter Omtzigt haalde 10,1%. Er was op meer gerekend voor de populaire ex-CDA’er. Zijn oude partij werd ook in Hilversum een flink stuk kleiner. Met 2,5% zijn de christendemocraten van alle landelijke partijen in Hilversum de kleinste, nog onder Denk (2,6%), Volt (2,8%), de SP (3%) en de Partij voor de Dieren (3,5%). D66 ten slotte haalde nog maar 10%, een zwaar verlies van 11,3% ten opzichte van de vorige parlementsverkiezingen in 2021.

Wie missen we in dit rijtje? De ChristenUnie – in Hilversum met één raadslid vertegenwoordigd – viel buiten de boot, net als BV/NL. Hart voor Hilversum is een lokale partij, dus daar kon je op 22 november niet op stemmen. Veel HvH-stemmers hebben mogelijk op NSC of PVV gestemd, en het progressievere deel op GroenLinks/PvdA.

uitslag Tweede Kamer 2023 Hilversum (bron: NOS)

Op campagne met Mariëtte Patijn

De keuze voor Frans Timmermans als lijsttrekker heeft goed uitgepakt. Maar hoewel veel Nederlanders in de voormalige Eurocommissaris een geschikte premier zien lukte het hem niet het opkomend rechts-populisme een halt toe te roepen. Aan ons campagneteam heeft dat niet gelegen. Hilversumse PvdA’ers en GroenLinksers trokken afgelopen weken in één enthousiast campagneteam eendrachtig op om ’t Gooi aan onze kant te krijgen. Met succes, zoals de uitslag laat zien.

Oké, Laren, Blaricum, Gooise Meren en Wijdemeren zijn nog steeds – krap aan – VVD-gemeenten, maar dat zal weinigen verbazen. Laren was overigens de enige (kleine) gemeente waar de VVD zelfs een beetje won. Het Hilversumse gemeenteraadslid en kandidaat (nr. 41) Ellis Zeeuw van der Laan is daar deur aan deur gegaan om kiezers te werven, zo meldde De Gooi- en Eemlander.

Ook de PvdA had zijn eigen Hilversumse kandidaat: Mariëtte Patijn. De Hilversumse stond op nr. 6 en komt dus in de Tweede Kamer. Mariëtte heeft een indrukwekkend arbeidsverleden, als cao-onderhandelaar, arbeidsvoorwaardencoördinator en vicevoorzitter van de FNV. Zelf schrijft ze: ‘Als projectleider bij de Nederlands Arbeidsinspectie heb ik gezien en geagendeerd dat er veel anders kan en moet. Met mijn ervaring en mijn kennis van de arbeidsmarkt, verbonden aan de praktijk van mensen, denk ik dat ik een goede bijdrage kan leveren in het realiseren van de doelen waar we als partijen voor staan.’

Mariëtte Patijn, Hilversums Kamerlid voor GroenLinks/PvdA

‘Wij laten in Nederland niemand los’

Hoe verder, met Wilders aan zet voor het samenstellen van een nieuwe regering? Dat laatste zal nog niet eenvoudig zijn. Geert Wilders heeft onrealistische eisen, zoals een Nexit (Nederland uit de EU), waar geen serieuze partij zijn vingers aan wil branden. Toch heeft de VVD een coalitie met Wilders nooit uitgesloten, ook al riep een geschrokken Yesilgöz daags voor de verkiezingen nog niet onder premier Geert te willen dienen. Ook het laatste nieuws is dat de VVD kabinetsdeelname met de PVV uitsluit. We zullen zien. Met de NSC van ex-CDA’er Omtzigt en boerenpartij BBB gloort dan een ongekend rechts kabinet met een zeer krappe meerderheid en voorlopig weinig steun in de Eerste Kamer.

Frans Timmermans maakte in een emotionele toespraak duidelijk dat hij Wilders nooit en te nimmer aan een meerderheid zal helpen. Er wacht hem een glorieuze uitdaging als oppositieleider. In reactie op de eerste uitslagen op woensdagavond 22 november: “Ik heb jullie even nodig vanavond.” Timmermans riep iedereen op elkaar vast te houden. “Wij laten in Nederland niemand los. In Nederland is iedereen gelijk.”