Waarom je bij de PvdA moet zijn als het over wonen gaat

In geouwehoer kun je niet wonen. 

De befaamde woorden van Jan Schaeffer zijn nog net zo actueel als 40 jaar geleden. De PvdA is dé partij van wonen, van de volkshuisvesting. De PvdA is de partij die vindt dat iedereen recht heeft op een betaalbare woning. Niet voor niets is wonen een grondrecht. Wonen is immers meer dan een huis. Het is ook de plek waar je je thuis voelt, waar het veilig is. In een buurt die dat ook hoort te zijn, met goede scholen voor je kinderen, een buurtsuper en voor ouderen genoeg te doen. Daar staat de PvdA voor. 

Alleen is dat in deze tijd niet meer vanzelfsprekend. Wie kent de verhalen niet. Kinderen die geen betaalbare woning kunnen vinden, die tot hun dertigste bij pap en mam moeten wonen. Gescheiden stellen die noodgedwongen nog steeds in hetzelfde huis zitten, of een jong gezin met twee kleine kinderen in een veel te kleine flat. Het zijn maar een paar voorbeelden van hoe de woningnood om zich heen grijpt, hoe deze crisis heel veel mensen raakt omdat er niet genoeg betaalbare woningen zijn. 

Crisis op de woningmarkt

De huidige wooncrisis is niet uit de lucht komen vallen. Aan het begin van deze eeuw en in de financiële crisis 2008 – 2014 zijn er bewust minder huizen gebouwd, is er schaarste gecreëerd om de prijzen van woningen op te drijven. 2014 was een dieptepunt met maar 45.000 nieuwe woningen in het hele land. Ontwikkelaars hebben een direct belang bij schaarste op de woningmarkt. Immers schaarste drijft de prijzen op. Maar er speelt meer. Huizen zijn steeds meer een beleggingsobject geworden voor ontwikkelaars, voor huisjesmelkers en voor mensen met veel spaargeld. Buy-to-let (je koopt een huis om te verhuren) is inmiddels een steeds vaker voorkomend fenomeen. Aantrekkelijk, omdat er tot nu toe over de huuropbrengsten geen inkomstenbelasting hoeft te worden betaald. 

Deze ontwikkelingen zorgen voor prijsopdrijving,  je betaalt steeds meer voor evenveel huis. En dat heeft ook effect op de huren. Doordat de WOZ-waarde stijgt, stijgt ook de huurprijs. Daar komt bij dat de huurprijzen in de vrije sector niet zijn gereguleerd en de huren per maand kunnen worden verhoogd. Veel verhuurders gaan nu eenmaal voor de maximale winst. Doordat deze huren zo snel stijgen wijken meer huurders noodgedwongen uit naar de koopmarkt. En daar faalt de markt. Meer vraag leidt tot nu toe immers niet tot meer productie. Vooral starters en jongeren hebben de grootste moeite om toegang te krijgen tot de woningmarkt, om een eigen huis te vinden. 

Recht op betaalbaar wonen

Voor iedereen moet er een betaalbare woning zijn. Een woning die je kunt betalen, die past bij je inkomen. Zodat je ook nog genoeg geld hebt om de energierekening te betalen, voor eten en drinken, een winterjas of de sportclub van de kinderen. En het liefst wil je ook nog een beetje kunnen sparen voor als de wasmachine kapotgaat. Idealiter zou maximaal 30 procent van je maandinkomen naar de huur of hypotheek moeten gaan. In Nederland liggen de gemiddelde woonlasten op 30,9% (ter vergelijking in Europa is dat 22,2%). Maar voor huurders is het 38,7%. Dat is echt teveel.

Tweedeling op de woningmarkt

Voor je kansen op de woningmarkt maakt het nogal wat uit waar je wieg heeft gestaan. Ben je de eerste generatie in je familie die een huis wil kopen, dan heb je pech. Zijn je ouders geen vermogende mensen, dan heb je pech. Op jou staat geen vastgoederfenis te wachten en je ouders zullen je geen jubelton kunnen geven voor de koop van je eerste huis. Je kansen om een woning te vinden zijn aanmerkelijk kleiner dan die van de kinderen van vermogende ouders. 

Mensen met een gewoon beroep, de wijkagent, de verpleegster, de onderwijzer, voor hen is er geen plaats op deze woningmarkt. Ze verdienen vaak net teveel voor sociale huur en te weinig om een fatsoenlijke gezinswoning te kunnen betalen. Voor onze ‘onmisbaren’ zonder wie de samenleving niet kan functioneren, maken we het krijgen van een fatsoenlijk huis voor een eerlijke prijs onmogelijk.

Zittenblijvers

Veel jongeren en starters zijn aangewezen op de sociale huur. Gewoon omdat aan het begin van je carriëre je inkomen vaak nog niet zo hoog is en als je alleenverdiener bent. De sociale huursector zit alleen potdicht. En ook al stijgt je inkomen en zou je meer kunnen betalen, alternatieven zijn er niet, gene middenhuur en geen sociale koop. Dan blijf je zitten waar je zit, gewoon omdat het niet anders kan. Scheefwonen kan het gevolg zijn.

En dan de ouderen. Ouderen wonen tegenwoordig veel langer zelfstandig. De bejaardentehuizen van vroeger bestaan niet meer en zolang zelfstandig wonen mogelijk is, geven de meeste ouderen daar ook de voorkeur aan. Immers het huis is vertrouwd en je kent je buren en zij kennen jou. Niet alle ouderen willen persé in hun eigen huis blijven wonen. Vaak mag het wel wat kleiner, een beetje een comfortabeler en bij voorkeur gelijkvloers, alleen wel graag in de eigen buurt. Maar waar zijn deze huizen te vinden? En als er al wat is, is het zoveel duurder dat ook ouderen blijven zitten waar ze zitten. Om dan te praten over slaapkamerleegstand bij ouderen vinden wij ongepast en onfatsoenlijk. 

Wie krijgt de schuld

Als er iets in deze wooncrisis opvalt, is het wel dat er altijd een groep is, die de schuld krijgt van de crisis. De ouderen omdat ze in te grote huizen wonen, jongvolwassenen omdat ze te goedkoop wonen, gescheiden stellen omdat ze in plaats van een, twee huizen nodig hebben. De PvdA doet daar niet aan mee. De crisis op de woningmarkt is ontstaan omdat marktwerking zorgt voor perverse prikkels. De crisis is er omdat er te weinig is gebouwd. En omdat er niet de goede woningen voor de juiste prijs zijn gebouwd. 

Minder bouwen om de prijs op te drijven, kopen om te verhuren, huisjesmelkers die vrij spel hebben in de vrije sector, de stikstofcrisis die niet is aangepakt of huurprijzen van 3000 euro op het Lucentterrein. Dat zijn ook oorzaken van de wooncrisis. De PvdA vindt dit niet normaal. Daar komt bij dat de bevolking groeit. In Nederland en ook in Hilversum. De economische voorspoed van de laatste jaren heeft gezorgd voor meer werkgelegenheid in onze omgeving. Er zijn meer kenniswerkers (expats), meer Engelsen, Ieren en Oost-Europeanen in de bouw en ook al deze mensen hebben recht op een fatsoenlijk en betaalbaar huis. 

Geen gemakkelijke oplossingen

Gemakkelijke oplossingen zijn er niet. Bouwen alleen voor Hilversummers klinkt op het eerste gehoor wel sympathiek maar is dat niet. Waar leg je dan de grens, wie is dan die Hilversummer? Is dat het kind van je buren die nu studeert in Amsterdam of Maastricht? Is dat de nieuwe leerkracht op de school van je kinderen die nu nog in Huizen woont? Of zijn dat alleen de mensen die nu in Hilversum wonen en zetten we daar dan een hek omheen? Wij vinden dat je hier genuanceerd naar moet kijken. We zijn onderdeel van een land, we zijn onderdeel van een streek. Mensen willen hier graag wonen, het is hier dan ook erg mooi. Een groot dorp, midden in de natuur en binnen 20 minuten ben je met de trein in Amsterdam. Wij vinden wel dat je voorrang kunt verlenen aan die groepen die nu zonder hulp niet op onze woningmarkt terecht kunnen, die geen woning kunnen vinden, zoals bijvoorbeeld starters, jongeren, gescheiden ouders. En we vinden dat je ouderen kunt helpen als zij kleiner willen gaan wonen en dat graag in hun eigen buurt willen doen. 

Wat heeft de PvdA gedaan

De afgelopen vier jaar heeft de PvdA zich heel hard gemaakt voor de aanpak van de misstanden op de woningmarkt in Hilversum. Vanuit de oppositie, met veel inzet, uithoudingsvermogen en met kennis over wat de gemeente zelf wél kan regelen. En dat is vaak meer dat je denkt.

In Hilversum hebben wij ervoor gezorgd dat er een zelfbewoningsplicht komt voor nieuwbouw. Als je een huis koopt, moet je er zelf in gaan wonen in plaats van verhuren. Sociale huur en middenhuur woningen blijven 25 jaar lang beschikbaar. Deze worden tussentijds niet verkocht en niet geliberaliseerd. Voor de bestaande koopwoningen komt er een opkoopverbod voor huisjesmelkers en beleggers. Ook hier geldt dat de koper er zelf in moet gaan wonen. Wij hebben een meldpunt ingesteld voor illegale (kamer)verhuur, om andere misstanden en onveilige situaties aan te kunnen pakken. We zijn vóór het wonen boven winkels, het aanpakken van de leegstand en het omkatten van ruimtes die al langer dan 3 jaar leegstaan zoals bijvoorbeeld de plint onder het gebouw van in-between places op de Langestraat. Voor meervoudige bewoning gaan nieuwe, strengere, regels voor gelden. De plannen van het college hebben we kritisch gevolgd en waar mogelijk verbeterd. Zo wordt er straks in het Stationsgebied gemengd gewoond en niet de rijken bij de rijken en de armen bij de armen. 

Wat wil de PvdA

Wij zijn voor bouwen. Er zijn heel veel meer huizen nodig om snel uit deze crisis te komen. Maar niet op elke plek in Hilversum kan er zo maar bijgebouwd worden. Verder verstenen van een wijk als Oost is wat ons betreft niet aan de orde. Wij willen met een open mind kijken naar nieuwe locaties voor woningbouw, locaties zoals het vliegveld en het kazerneterrein. Voor ons is dat een afweging van belangen. Wonen versus vliegen, het algemeen belang versus een specifiek belang. Dat is niet het enige. Er zijn nog teveel leegstaande panden in Hilversum die prima kunnen worden omgebouwd voor wonen. Voor ons zijn die keuzes duidelijk. Net zo duidelijk als het voor ons is dat ook mensen als prins Bernard belasting zouden moeten betalen over de huuropbrengsten van hun woningen. 

Wat wil de PvdA de komende jaren nog meer

De crisis op de woningmarkt treft vooral mensen met een lager inkomen en zonder vermogende ouders. Dat moet en kan anders. Wij gaan werken aan betaalbaar wonen. Bij nieuwe projecten wordt de verdeling 40% sociale huur, 50% middenhuur en 10% vrije sector. Omdat iedereen recht heeft op een betaalbare en gezonde woning. 

Wij durven keuzes te maken. Dat hebben we gedaan met de zelfbewoningsplicht en het opkoopverbod. Dat doen we door te stellen dat 40% sociale huur bij ons de nieuwe norm voor nieuwbouw is. Dat doen we ook door naar nieuwe locaties te kijken en niet bang zijn om tegen heilige huisjes te schoppen. Daar staat de PvdA voor, omdat iedereen recht heeft op een huis waar je je prettig voelt. De PvdA is dé partij van wonen.