Burgemeester Broertjes en professor Elzinga kruisen de degens over digitaal stemmen!
Soms zit je in een meningsverschil, zonder dat je er zelf ook maar iets aan kan doen! Dit overkomt de gemeenteraad van Hilversum. Want plotseling blijkt dat de eerste keer digitaal stemmen al veel (papieren) stof doet opwaaien. Professor Elzinga is het niet eens met onze wijze van op de stemknopjes drukken! Reden voor Burgemeester Broertjes om de degens op te pakken en ten strijde te trekken tegen professor Elzinga! Nu maar hopen dat wij, als gemeenteraadsleden geen slachtoffer worden van dit conflict op hoog nivo!
Burgemeester Broertjes pikt het niet en stuurt een brief!
Geachte leden van de raad,
Op 4 juni jl. hebben we na 153 jaar handopsteken en mondelinge stemmingen (De Gemeentewet stamt uit 1851) voor de eerste keer digitaal gestemd. Dat kende enkele aanloopproblemen, maar het is goed gegaan en de voordelen zijn evident: het is sneller, zeer transparant en ook de stemuitslagen zijn goed presentabel, zowel voor de raad als publiek.
In zijn column in Binnenlands Bestuur van 20 juni jl schrijft Douwe Jan Elzinga over het digitaal stemmen. Zijn conclusie op basis van informatie van lezers is dat het systeem van digitaal stemmen in Hilversum te rigide is en dat aanpassingen noodzakelijk zijn.
Elzinga heeft kennelijk halve en deels onjuiste informatie gekregen, waarna hij – zonder zich bij de gemeente vergewist te hebben of deze “feiten” overeenkomen met de werkelijkheid- in zijn veelgelezen en gezaghebbende column vergaande conclusies heeft getrokken. We merken dat er hierdoor onrust ontstaat. Dat is naar onze stellige overtuiging onnodig.
Onderstaand gaan wij voor de goede orde in op de door Elzinga gesignaleerde punten.
- “In Hilversum wordt over alle zaken digitaal gestemd.” Dat is onjuist. Over benoemingen van personen wordt -indien er stemming nodig is- vanzelfsprekend schriftelijk gestemd. In de raad van 4 juni is er daarnaast over de niet-debat-punten en óók de “vaste agendapunten”(agenda, verslag, ingekomen stukken etc) niet digitaal gestemd, maar zonder stemming besloten. Zie ook het verslag.
- “De indruk bestaat dat in Hilversum de peiling of er behoefte is aan stemming en stemverklaringen wordt overgeslagen.” Hier heeft Elzinga een punt, maar dat staat los van het al dan niet digitaal stemmen. Met het onderscheid op de agenda van niet- en wel-debatpunten wordt hierop al wel voorgesorteerd, maar deze keuze of er gestemd moet worden kan in de raad inderdaad meer expliciet worden voorgelegd aan de raad en dat zullen we voortaan ook doen.
- “Blanco stemmen is niet toegestaan omdat de stemming dan nietig is.” Dat klopt (ook al is het misschien eerder “ongeldig” dan “nietig”) en dat baseren wij op artikel 32 lid 2 Gemeentewet waarbij de keuzemogelijkheid bij een stemming expliciet beperkt wordt tot “voor” of “tegen”.
- “De vraag is of het stelsel van hoofdelijke oproeping bij een digitale stemming wel voldoende tot zijn recht kom. […] In het systeem van Hilversum ligt een sterke nadruk op het fractieverband.” Wij kunnen deze observatie van Elzinga moeilijk plaatsen. Sterker: het omgekeerde is het geval! Juist in de oude situatie waarbij de voorzitter een rondje maakte langs de fractievoorzitters die aangaven of hun (hele) fractie voor of tegen was lag wel die nadruk op het fractieverband. Met het digitaal stemmen maakt ieder raadslid individueel zijn/haar eigen afweging, geheel in overeenstemming met de wet en de opvatting van Elzinga.
- “Bij digitaal stemmen kan ook door anderen de knop worden ingedrukt.” Dat klopt en vandaar ook het voorstel om in fase 2 een persoonlijk pasje toe te voegen waarmee het aanwezige raadslid zich identificeert en inlogt in het stemsysteem. Tot die tijd is het zo dat de voorzitter en griffier goed opletten en signaleren als er dingen fout gaan, zoals meer of minder uitgebrachte stemmen dan het aantal in de zaal aanwezige leden dat zich niet van stemming hoeft te onthouden. Dit is zo op 4 juni ook gebeurd, waarbij er zoals bekend om die reden twee keer opnieuw is gestemd.
- “Het wettelijk systeem van hoofdelijke oproeping kent ook de mogelijkheid dat raadsleden niet meedoen aan een stemming, zij melden dat en verlaten de zaal even.” Dit is juist en ook op 4 juni is dat zo gehanteerd. De feitelijk (even) afwezige raadsleden (ook al hadden zij zich niet afgemeld) zijn steeds niet meegeteld bij de stemming. Zie hiervoor ook het verslag. Wij verzoeken de raadsleden die de zaal verlaten zich voortaan wel even expliciet af te melden.
- “Er zijn evidente gevallen waarin stemonthouding noodzakelijk is.” Dat klopt en die zijn vastgelegd in artikel 28 Gemeentewet en dat wordt ook in Hilversum zo gehanteerd, óók bij het digitaal stemmen. Maar in gevallen waarin stemonthouding niet is voorgeschreven maar wel wenselijk is (b.v. bij de schijn van belangenverstrengeling) kan het raadslid dit te melden en door even de zaal te verlaten (zie 6) zich aan stemming onttrekken. Maar dat is dus iets anders dan “blanco” stemmen.
Onze conclusie is dat de algemene conclusie die Elzinga over het digitaal stemmen in Hilversum trekt niet gebaseerd is op de werkelijke situatie in Hilversum. Het digitaal stemmen voldoet juist in optima forma aan de voorschriften in de Gemeentewet. Ook de andere voorschriften worden ordentelijk gevolgd. Bij digitaal stemmen moet het indrukken van de plus- en min-knop daarbij als het op een eigentijdse manier uitspreken van “voor” of “tegen” worden gezien. Niets meer en niets minder.
Aan het punt van Elzinga of wel of geen stemming verlangd wordt, zullen wij met ingang van 25 juni meer expliciet aandacht geven. Wij verzoeken de raadsleden zich voortaan wel even af te melden en de zaal te verlaten als zij over een agendapunt in de hierboven beschreven gevallen niet mee mogen of willen stemmen.
Wij hopen hiermee uw mogelijke zorgen te hebben weggenomen. Als u nog vragen of opmerkingen heeft kunt u vanzelfsprekend contact opnemen met de griffie. Wij zullen ook een reactie naar Binnenlands Bestuur sturen.
Met vriendelijke groet,
Kasper Driehuijs Pieter Broertjes
Griffier Voorzitter
